Temsa’nın Elektrikli Otobüsü ElectriCITY’yi kullandık.
Temsa’dan sevgili Ebru Ersan aradı. ‘Elektrikli otobüs modelimiz MD9 ElectriCITY şu an Gaziantep’te. Kullanmak ister misin?‘ Açıkcası 2 nedenden dolayı bir hayli heyecanlandım.
Birincisi; ‘evet, ilk kez bir elektrikli otobüs kullanacaktım. Bisiklet,motosiklet,tekne,otomobil hatta elektrikli fayton kullanmıştım ama bu ilk olacaktı’.
İkincisi ise yıllardır söylediğim bir konunun artık fiilen hayat bulmuş olmasıydı. TEHAD olarak yıllardır diyoruz ki; “Türkiye’de elektrikli araçların yaygınlaşabilmesi ancak Akıllı Ulaşım Sistemini oluşturmaktan geçmektedir. Bunun için de ilk adımımız, kent içi toplu taşıma sisteminin yeniden ele alınması olmalıdır. Toplu taşımayı yoğun şekilde kullanan tüketiciler için, Otobüs ve Minibüs hatlarındaki araçlar ile Taksiler elektrikli olmalıdır.” Tabi arkasından şu soru geliyordu; “tamam da, elektrikli otobüs mü var?”
– Evet, işte artık var.
Sıradışı olmak her zaman aksi bir yön belirlemek değildir. Teknolojinin ve trendlerin çizgisinde hareket etmeye başladığınızda, rakiplerinizin 1 adım önüne geçersiniz. Ama sadece hareket etmeyip, fiilen üretime de başlarsanız işte o zaman süregelen ulaşım biçiminde ısrar eden markalar için gerçekten sıra dışı olursunuz ve hakkınızda konuşulmaya başlanır. ‘Farklı ol, farklı iş yap‘ düsturu özellikle elektrikli otobüs için satış rakamlarının artması anlamına gelmiyor -en azından önümüzdeki 3 yıl daha. Fakat her yıl katlanarak artan elektrikli araç pazarında, her zaman liderlik; teknolojiyi geliştiren ve uygulayanların elinde olacaktır. Bu gücü korumak demek, geleceğe yatırım anlamı taşır. Bu yüzden Temsa takip edilmesi gereken ‘naif’ bir markamız olarak önem taşıyor.
Gaziantep’e bu ikinci gelişimdi. 2000 yılında ilk kez geldiğimde 8 aylık vatani görevim içindi. Sonrasında tekrar gelmek için bir fırsat çıkmaması, şehrin hızlı gelişmesini kaçırmış olduğum anlamına geliyor elbette. Özellikle şehircilik Gaziantep’te ciddiye alınan bir konu. Temsa’nın buraya elektrikli otobüsünü göndermesinin nedeni, Gaziantep Belediye’sinin de içerisinde olduğu bir projenin parçası olması. MD9 ElectriCITY 1 yıl boyunca Gaziantep sokaklarını dolaşacak, önemli verilerin elde edilmesini sağlayacak. Elbette toplu taşımacılığı kullanan şehir nüfusu da bu otobüse daha fazla aşina olacak. Açıkcası 1 yıl sonra da gelip, değişen fikirleri ve düşünceleri öğrenmeyi çok istiyorum.
Havaalanından şehir merkezine gelişimiz uzun sürmedi. MD9 elektrikli otobüsümüz, belediyenin otobüs garajında bizi bekliyordu. Benim gibi bir çok belediye çalışanı da otobüsün etrafını sarmıştı. Anladığım kadarıyla şehir içerisinde otobüs kullanan belediye personeline, belirli periyodlarda otobüsün tanıtımı yapılıyordu. Otobüsün özelliklerini kısmen biliyordum. Henüz detaylı bilgileri dinlemeden önce, daha önce hiç elektrikli otobüse binmemiş personelin, ilk izlenimleri benim için çok önemliydi. Uzun süredir elektrikli araçlar ile ilgilendiğim için, araç ile ilgili gelecek soruların, merak edilen tarafların %90’ını biliyordum. Sorular genelde aynı oluyordu ama tepkiler hiçbir zaman aynı olmazdı. Mutlaka bir ‘çok’ beğenenin yanında, bir de ‘hiç’ beğenmeyen mutlaka olurdu. Fakat MD9’dan inen her klasik şoförün yüzünde engelleyemediği bir gülümseme vardı.
TECRÜBE ETMEK!
“10 tonu aşan bir ağırlığın kuş misali süzülmesi,
kaplan çevikliğinde öne doğru atılması,
kısrak gibi rampaları aşabilmesi…!”
Çünkü, daha önce belki çok duydukları ama hiç deneyimlemedikleri bir durumla yüzleşmişlerdi. Yüzlerindeki bu ifade insanı nasıl mutlu ediyor anlatamam. Hele otobüsü geliştiren ve üretiminin her adımında yer alan Temsa teknik personeli için çok daha mutluluk verici. Örneğin, çok gelen soruların başında ‘hızlanma, ani kalkış ve yokuş çıkışı nasıl?‘ vardır. Bunlara şimdiye kadar cevabım, elektrikli otomobilden deneyimli olduğumuzdan hep teoride kalmıştı. Bunu da karşı tarafa ne kadar anlatsanız da, kullanmadığı sürece bunu hayal etmesi pek mümkün değildir. İşte bu sefer, 10 tonu aşan bir ağırlığın nasılda kuş misali süzülebildiğini, kaplan çevikliğinde öne doğru atılabildiğini, kısrak gibi rampaları aşabildiğini tecrübe edebildiler.
MD9 ElectriCITY, şehir içi yolcu taşımacılığında hem çevreci hem de ekonomik kullanım maliyetlerini tam anlamı ile karşılayabilen yegane model olmuş. Temsa bu noktada gerçekten de harika bir iş ortaya koymuş. Küresel ısınmanın giderek daha hissedildiği her geçen yılda, özellikle Avrupa ülkeleri sanayi tarafına müdahil olamadıkları çevresel sorunlarda, ilk düzenlemeyi ulaşım alanında getiriyorlar. Dünya nüfusunun %75’inin artık şehirlerde yaşadığını düşünürsek, hava kirliliği ile toplum sağlığını koruyabilmek şehir içindeki ulaşım sisteminin yeniden gözden geçirilmesini zorunlu kılıyor. Bu noktada artık hedef, sıfır karbon emisyonu. Bunu yakalayabilmek ancak ve ancak şehir içi ulaşımda %100 elektrikli araçları kullanmaktan geçiyor. Belki okurken farketmiyoruz ama, toplum sağlığı dediğimiz konu çok önemli. Çünkü devletlerin vatandaşlarından doğan sağlık harcamalarını karşılamaları, bütçelerinin çok ciddi bir payına denk geliyor. Sağlık hizmetlerine harcanan paranın,buna sebebiyet veren durumları ortadan kaldırmak için gerekli yöntemleri uygulamaktan çok daha fazlasına ulaştığı bir gerçek. Bu yüzden Avrupa’lı devletler elektrikli araçlara yatırım yapan firmalara ve bunları satın alan tüketicilere 4000$’den 7500$’a kadar parasal teşvik sağlıyorlar. Umarım devletimiz ve yerel yönetimlerimiz de bu konunun önemini geç olmadan farkederler.
Biraz da MD9 ElectriCITY’i anlatmak gerekirse, dışarıdan görüntü itibariyle konvansiyonel bir otobüsten hiçbir farkı yok. Ama kullanım esnasında büyük farklarını görebiliyorsunuz. En önemli farkı elbette sessiz oluşu, arkasında bir egzos bulutu ile dolaşmıyor oluşu ve son derece atik olması. Peki geriye ne kaldı soracak olursanız, 57 kişilik yolcu kapasitesi ile tüm gün belirlenen güzergahını rahatlıkla gezebilecek performansa sahip. Şu an da 200Km’lik bir menzile sahip. Gaziantep otobüs işletmesi sorumlusu ile konuştuğumuzda, şehrin en uzun güzergahının günlük 300Km’yi bulduğunu belirtmişti. Dolayısıyla MD9 diğer hatların büyük çoğunluğunu rahatlıkla kat edebilecek kapasiteye sahip. Gün içerisinde şarj olabileceği gibi, gün sonunda da şarjını tamamlayabilir. Şarj konusunda günlük yolculuk programı önemli. Henüz duraklarda şarj olma yatırımı yapılmış değil. Kısa dönemde artık otobüsler durakta geçirdiği 1-2 dakikalık sürede hızlı şarj olabilecekler.
Fakat günlük ortalama 300km gibi bir güzergahta yolculuk yapacak otobüslerin, gün sonunda şarja bağlanmaları, görev saati dolduğu için de sabaha kadar geçecek sürede yavaş şarj olmaları, hem daha ekonomik olacaktır hem de bataryanın ömrünü uzatacaktır. İşte bu sistemin oturtulması akıllı ulaşım sisteminin en önemli parçasıdır. Temsa MD9 ElectriCITY ile bu sistemin kurgulanmasında Gaziantep Belediyesi ile işbirliğinde hareket ediyor. Gaziantep’te, bir çok büyük şehir belediyesinden daha ileri bir görüş hakim. Elektrikli otobüsün verimliliğini, ekonomik ve çevresel katkılarının öneminin farkındalar. Ve 1 yıllık bir izleme planı koymuşlar hedeflerine. Biliyorum ki 1 yılın sonunda araçtan ve kullanıcılarından gelen olumlu veriler, belediye otobüs filolarında önemli bir değişiklik yapmalarına neden olacaktır. Bunun da diğer belediyelerimize örnek teşkil edeceğini düşünüyorum. Artık elektrikli ulaşım hedefimizi gerçekleştirmenin zamanı geldi!
[divide style=”3″]
Düşük Ağırlık Merkezi
ElectriCITY’de, aracın hem önünde hem de arkasında batarya bulunuyor. Bu, ağırlık merkezini aşağıya çekerek ağırlığın iki aks arasında dengeli bir biçimde dağılmasını sağlıyor. Bu şekilde araç virajda iken savrulma yaşanmıyor. Ayrıca Elektronik Süspansiyon Sistemi ve EBS3 sistemlerine sahip.
Doğrudan Çekiş Sistemi
Çekiş motoru, araca 2200Nm tork sağlıyor. Bu, aks ile motor arasında bir şanzıman kullanılması şartını ortadan kaldırarak yüksek verimlilik alınmasını sağlıyor. Motor 6 fazlı. Düşük tork modunda 3 fazı devre dışı bırakarak daha az enerji harcıyor. Yüksek tork modunda ise 6 fazı da açarak performanslı sürüş moduna geçiyor diyebiliriz. Motorun nominal gücü 100kW, azami gücü ise 200kW.
Şarj Etme
130kWh DC’lik şarj ünitesi ile 2 saat içerisinde şarj olabiliyor. Ama ucuz gece tarifesinden faydalanılması için, 50kWh DC’lik bir şarj cihazı ile 6 saat şarj edilmesi yeterli oluyor. Şarj gerilimi 750V DC. Batarya 200kWh kapasiteye sahip.
Enerji Kazanımlı Frenleme
Elektrikli araçların tümünde rejeneratif frenleme sistemi, önemli bir enerji geri kazanım yöntemidir. Frenleme yapıldığında veya gaz pedalı bırakıldığında rejeneratif frenleme yapar. Bu şekilde ElectriCITY’nin bataryası fren pedalına basılmasına gerek kalmadan şarj olmaya başlar. Ayrıca Motor bir retarder gibi davranarak,fren ve balataların da ömrünü uzatır.
Son Durakta Şarj Edilmesi
Diğer taraftan, günlük iş planı bitmeden de electriCITY son duraktaki kısa süreli beklemelerde ara şarj olabiliyor. Bu sayede kat edeceği mesafe 200 km’yi geçebiliyor. Aracın son durakta geçireceği 20 dakikalık bir sürede, 130kW DC’lik Şarj ünitesi ile şarj edilmesi, aracın menzilini 30 km daha arttırıyor. Dolayısıyla, doğru konumlandırılmış hızlı şarj üniteleri ve doğru güzergah planlaması ile MD9 ElectricCITY dilerse tüm gün durmadan yol alabilir.
[divide style=”3″]